Linki do dwóch pierwszych części rozważań na temat trojaków lubelskich, „być może istniejących”:

http://blognumizmatyczny.pl/2019/12/01/legendarne-trojaki-lubelskie/

http://blognumizmatyczny.pl/2021/11/10/legendarne-trojaki-lubelskie-cz-2/

15. Rocznik 1601. GROS ARG 3 RE PO.L

O wyjątkowości tej monety świadczy jeden drobny szczegół – zapis trójki w drugim wierszu na rewersie . We wszystkich znanych mi odmianach trojaków z roku 1601 na rewersie występuje trójka rzymska, tu zaś mamy trójkę arabską.

Odmianę taką opisał w swoim katalogu M. Gumowski[1] i to nawet w trzech wersjach (poz. 222-224). W opisie tych pozycji podana jest informacja iż monety takie znajdują się w zbiorze W. Bartynowskiego.

Odmianę tę umieścił w katalogu również E. Kopicki (poz. 835)[2].

Skan z katalogu E. Kopickiego

Nie wykluczając możliwości istnienia takiej odmiany, pozostaje nam jedynie cierpliwie czekać, aż kiedyś wypłynie ona na jakiejś aukcji numizmatycznej.

16. Rocznik 1601. Bez inicjału „L”.

S. Walewski posiadał w swojej kolekcji trzy trojaki lubelskie z 1601 roku bez litery „L” na rewersie. Reprezentowały one dwa różne popiersia (poz. LXXXVII, 16, 17, 19)[3]. Odmiany takiej nie posiadał w zbiorach E. Hutten-Czapski.

Trojaka 1601 bez inicjału „L” umieścił w katalogu również E. Kopicki (poz. 843)[4].

Skan z katalogu E. Kopickiego

Przy istnieniu tej odmiany należałoby postawić znak zapytania. Można się zastanowić czy np. nie mamy tu do czynienia z podobną sytuacją jak w roczniku 1600, gdzie na stronie iger.wcn.pl widoczna poniżej moneta została opisana jako odmiana bez litery „L”. W rzeczywistości poniżej litery „O” na rewersie widać ślad niedobitej litery „L” i o nowej odmianie rocznika 1600 bez „L” nie ma tu mowy.

iger.wcn.pl

17. Rocznik 1601. Inicjał „L” na końcu pierwszego wiersza na rewersie

Monetę o takiej dziwnej kompozycji miał w swej kolekcji E. Hutten-Czapski[5]. W katalogu został nawet sporządzony jej rysunek.

Karol Beyer w swoim skorowidzu umieścił tę odmianę w grupie: „z niewiadomych mennic”[6].

Kwerenda w Muzeum Czapskich rozwiała wszelkie wątpliwości. Omawiana moneta to trojak anomalny (elegancka nazwa dobrego falsyfikatu z epoki).

18. Rocznik 1601. Inicjał „L” poniżej drugiego wiersza, powyżej litery „F”

Rysunek monety o takiej kompozycji rewersu znalazł się w katalogu E. Kopickiego (poz. 840)[7].

Skan z katalogu E. Kopickiego

W tabeli konkordancji, w rubryce odnoszącej się do tej pozycji[8] autor umieścił:

• katalog zbioru K. Sobańskiego (znany E. Kopickiemu z rękopisu)
• katalog M. Gumowskiego: Mennica lubelska… (poz. 227)
• katalog kolekcji E. Hutten-Czapskiego (poz. 9560)

Z opisu w katalogu M. Gumowskiego[9] nie wynika żeby kompozycja rewersu była właśnie taka jak przedstawił na rysunku E. Kopicki.

Z kolei w katalogu E. Hutten-Czapskiego pod podana pozycją 9560 znajduje się następujący opis[10]:

Wątpliwości znów rozwiała kwerenda w Muzeum Czapskich. Omawiany trojak reprezentuje znany i opisany typ z datą oraz inicjałami podskarbiego w jednej linii.

Jakimi meandrami podążała logika E. Kopickiego, że efektem jego dociekań stał się rysunek nowej odmiany trojaka lubelskiego? Trudno dociec.

_______________________________________________________________

[1] M. Gumowski: Mennica lubelska…, s. 267

[2] E. Kopicki: Op. cit., s. 148

[3] S. Walewski: Op. cit., s. 181, 182

[4] E. Kopicki: Op. cit., s. 149

[5] E. Hutten-Czapski: Op. cit., t. 1, s. 122, poz. 1172

[6] K. Beyer: Skorowidz monet polskich od 1506 do 1825, Warszawa 1973 (reed.), poz. 325, f

[7] Ibidem, s. 149

[8] Ibidem, s. 359

[9] M. Gumowski: Mennica lubelska…, s. 267

[10] E. Hutten-Czapski: Op. cit., t. 4, s. 339