Już za kilka tygodni w sprzedaży pojawi się moja nowa publikacja – „Varia numizmatyczne”. Zasadniczo na książkę składają się zebrane, opracowane i częściowo zmienione artykuły, które w ciągu kilku ostatnich lat ukazywały się w „Lubelskich Wiadomościach Numizmatycznych” oraz w „Szkole Nawigatorów”.
Książka będzie sprzedawana m. in. u nas w sklepie www.numizmatyka-lublin.pl oraz na Allegro. Wydana będzie na papierze kredowym (112 stron), w miękkiej okładce; będzie posiadała dobre zdjęcia siedemdziesięciu monet. Jej cena to 28 złotych.
Fragment książki (Wstęp):
Artykuły, które znalazły się w niniejszym tomie były publikowane na przestrzeni kilku ostatnich lat w dwóch periodykach – w roczniku „Lubelskie Wiadomości Numizmatyczne” oraz w kwartalniku „Szkoła Nawigatorów”. Dwa teksty pochodzą z prowadzonego przeze mnie bloga – www.blognumizmatyczny.pl, jeden natomiast stanowi niewielki dodatek do artykułu o monetach krzyżackich i nie był dotychczas nigdzie publikowany.
Teksty z niniejszego tomu zasadniczo dotyczą numizmatyki europejskiej, a zwłaszcza polskiej od czasów Średniowiecza do XVII wieku. Poza jednym wyjątkiem (zob. poniżej) teksty nie wymagały większych zmian. Zostały natomiast znacząco wzbogacone zdjęciami monet, o których jest mowa.
„Reformy monetarne w Średniowieczu” ukazały się w pierwszym, inauguracyjnym numerze „Szkoły Nawigatorów” (Nr 1/grudzień 2013). Napisanie tego artykuły kosztowało mnie zdecydowanie najwięcej wysiłku. Krótki i syntetyczny tekst dotyczy najważniejszych „wydarzeń monetarnych” rozgrywających się w okresie ponad pięciu stuleci, i na obszarze przekraczającym łacińską Europę. Przy pisaniu tego artykułu najbardziej pomogły mi trzy publikacje:
– R. Kiersnowski: Pradzieje grosza, Warszawa 1975
– Z. Żabiński: Rozwój systemów pieniężnych w Europie Zachodniej i Północnej, Wrocław 1989
– Z. Żabiński: Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław 1981
„Początki szeląga” („Szkoła Nawigatorów” Nr 5/ grudzień 2014) oraz „Mennictwo państwa krzyżackiego” („Szkoła Nawigatorów” Nr 7/ czerwiec 2015) to pierwsze rozdziały dużej syntezy, nad którą pracuję już od jakiegoś czasu, i która mam nadzieję w ciągu kilku lat zostanie doprowadzona do końca. Tytuł roboczy powstającej książki to „Dzieje polskiego szeląga”. Przy pisaniu artykułu o mennictwie krzyżackim korzystałem z następujących prac:
– R. Kiersnowski: Pradzieje grosza, Warszawa 1975
– E. Kopicki: Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Warszawa 1995
– D. Miehle: Monety zakonu krzyżackiego. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1998
– A. Schmidt: Lenne monety krzyżackie, Warszawa 1979
– Z. Żabiński: Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław 1981
„Historia polskiego szeląga” („Lubelskie Wiadomości Numizmatyczne” XVIII/2012) to artykuł, który powstał ładnych parę lat temu. W ciągu tego czasu znacznie wzrosła moja wiedza na temat szelągów. W związku z tym konieczne okazały się daleko idące zmiany treści artykułu. Tekst został znacząco przebudowany i zmieniony. Uwagi te odnoszą się zwłaszcza do fragmentu traktującego o boratynkach. Artykuł był pisany dla początkujących kolekcjonerów, którzy zaczynają tworzyć w miarę kompletną (reprezentatywną) kolekcję polskich szelągów. Dlatego też w tekście występuje bardzo często określenie stopnia rzadkości omawianych szelągów. Punktem odniesienia był tu dla mnie podstawowy katalog monet polskich – E. Kopicki: Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Warszawa 1995.
„Szwedzkie szelągi okupacyjne” („Lubelskie Wiadomości Numizmatyczne” XIX/2013). W tym przypadku punktem wyjścia również był „Ilustrowany skorowidz…” E. Kopickiego. Jednakże artykuł został napisany w opozycji do słynnego dzieła, w którym szelągi ryskie oraz inflanckie Krystyny Wazy, Karola Gustawa i Karola XI nie zostały zaliczone do polskiej numizmatyki. W tekście „Szwedzkie szelągi okupacyjne” zostało zaprezentowane odmienne stanowisko. Podstawowa literatura dotycząca zagadnienia to – E. Mrowiński: Monety Rygi, Warszawa 1986 oraz J. Dutkowski, A. Suchanek: Corpus Nummorum Civitatis Elbingensis, Gdańsk 2003.
„Jak rozpoznawać boratynkowe mennice?” („Lubelskie Wiadomości Numizmatyczne” XXI/2015). Boratynki to jak na razie jeden z najsłabiej zbadanych obszarów polskiej numizmatyki. Dotychczasowe publikacje zacnych uczonych Henryka Wojtulewicza i Wojciecha Niemirycza nie wytrzymały próby czasu i są dziś niewystarczające. Od wielu lat nad swoim opus magnum pracuje najwybitniejszy dziś znawca miedzianych szelągów Jana Kazimierza – Cezary Wolski. Tymczasem z roku na rok rośnie grono miłośników miedziaków Jana Kazimierza, którzy często stają przed dylematem „Z jakiej mennicy pochodzi moja boratynka?” Artykuł „Jak rozpoznawać boratynkowe mennice?” miał służyć pomocą przy odpowiedzi na powyższe pytanie. Na kształt tego tekstu duży wpływ wywarły konsultacje z Cezarym Wolskim. Dzięki niemu udało mi się uniknąć kilku znaczących błędów (które niechybnie bym popełnił), za co mu serdecznie dziękuję.
„Katalog podstawowych odmian krzyżackich szelągów okupacyjnych i lennych” nie był dotychczas publikowany i stanowi niewielki dodatek do „Mennictwa państwa krzyżackiego”.
„Rzecz o łamaniu ósmego przykazania” (www.blognumizmatyczny.pl ). Tekst ten pochodzi z mojego bloga i stanowi reakcję na bezpodstawne oskarżenie, które wysunął wobec mnie pan Zbigniew Kiełb jakobym przypisał sobie jego odkrycie. Chodzi mianowicie o ustalenie, że herb Korwin umieszczany na niektórych boratynkach należał do Adama Sakowicza. W trakcie dyskusji na forum tpzn.pl okazało się, że „odkrycie” pana Kiełba było znane już 120 lat temu.
„Pojedynczy hak menniczy na monetach Zygmunta Wazy bitych w latach 1595-96” (www.blognumizmatyczny.pl ). Artykuł ten jest jednym z bardziej wartościowych tekstów znajdujących się w tym tomie. Zawiera on hipotezę dotyczącą odpowiedzi na pytanie o właściciela pojedynczego haka menniczego umieszczanego w latach 1595-96 na szelągach Zygmunta III Wazy.