Zbierając materiały do książki o mennicy lubelskiej trafiłem na ciekawy artykuł T. Panfila, w którym autor cytował dokument z końca XVI wieku. Była tam mowa o tym, że na wniosek pewnego złotnika, do urzędu Rady Miejskiej Lublina stawił się mincmistrz lubelski Hanusz Eck i składał tam zeznania dotyczące rzetelności poprzedniego kierownika mennicy Daniela Koste. O co chodziło w całej tej historii można przeczytać w artykule T. Panfila: Z dziejów mennicy lubelskiej, (w:) Mennice między Bałtykiem z Morzem Czarnym. Wspólnota dziejów, Warszawa 1998. Albo wkrótce w książce „Mennica koronna w Lublinie. 1595-1601”.

Nas będzie tu jednak bardziej interesowało nazwisko złotnika, a właściwie jego pisownia. Zacytujmy fragment dokumentu z artykułu T. Panfila: „W poniedziałek, 8 czerwca 1598 r., przed obliczem lubelskiego urzędu radzieckiego, na wniosek sławetnego Tomasza Fonder (sic!) Hellen, obywatela i złotnika lubelskiego, stawił się sądownie wezwany sławetny Hanus Eck mincerz, aby w imieniu sławetnego Daniela Koste dać świadectwo prawdzie (…)”. Cóż to za nazwisko Fonder Hellen? To przecież nic innego jak von der Hellen. Nasi przodkowie jak widać niespecjalnie martwili się o poprawność pisowni nazwiska. W oficjalnych dokumentach stosowano zapis fonetyczny. Jak słyszał, tak pisał.

Na początku listopada 2015 zamieściłem w blogu tekst o szelągu litewskim z Oliwy z roku 1663:

http://blognumizmatyczny.pl/2015/11/03/szelag-litewski-jan-kazimierz-oliwa-1663/

Na awersie omawianej monety, pod portretem królewskim widnieją inicjały „GFH”, należące do zarządcy mennicy Georga Horna. No to teraz – znając pisownię nazwiska lubelskiego złotnika – możemy na zasadzie analogii wywnioskować co między literami „G” i „H” robi litera „F”. Jest to po prostu skrót od słowa von („fon”).

Poniżej szeląg z innej mennicy zarządzanej przez Georga von Horna – z mennicy kowieńskiej.

Szeląg litewski Jan Kazimierz, Kowno 1666

A: Uwieńczona głowa króla, pod nią litery: GFH (Jerzy von Horn – zarządca mennic w Kownie, Malborku i Oliwie). Napis w otoku: IOAN CAS REX (Jan Kazimierz król).

R: Herb Litwy – Pogoń, nad nim mitra wielkoksiążęca, poniżej głowa jelenia – część herbu Kryszpin Hieronima Kirszensteina, podskarbiego wielkiego litewskiego w latach 1663-1676. Głowa jelenia rozdziela u dołu napis otokowy. Napis w otoku: SOLI MAG DVC LIT 1666 (szeląg Wielkiego Księstwa Litewskiego 1666).

Moneta miedziana; średnica ok.16 mm; waga 1,32 g; mennica Kowno