Trochę nam się wydawanie książki „Szelągi Zygmunta III Wazy” przeciąga w czasie, ale to dobrze. Wszystkie wprowadzane w ostatniej chwili zmiany są na plus. No jak można np. nie umieścić na okładce szeląga wylicytowanego ostatnio na aukcji GNDM, którego posiada oprócz mnie jedynie Muzeum Narodowe w Poznaniu (a i to wcale nie jest pewne) – por. Kop. 1995 poz. 617.

Szeląg koronny Zygmunt Waza, Olkusz 1592 (Lewart-Lewart)

Inny przykład: do książki został dodatkowo włączony tekst na temat unikalnego szeląga „solidvs-solidvs 2”, o którym niedawno była mowa na blogu.

Mimo tych wszystkich zmian, książka pojawi się w sprzedaży już niedługo. Będzie to luksusowe wydanie. Wiadomo już jak będzie wyglądała okładka (twarda oczywiście).

Książka liczy 168 stron, a jej cena to 97 zł.

Poniżej fragment „Wstępu” i spis treści.

(…)

Bardzo się starałem aby książka, „Szelągi Zygmunta III Wazy” odzwierciedlała wspomnianą wyżej różnorodność. Zarówno jeśli chodzi o formę, jak i o treść. Jedno z moich podstawowych założeń przy pisaniu książki było następujące: „czytanie ma być przyjemnością, a nie przedzieraniem się przez hermetyczny język numizmatyki”. W konsekwencji dominuje tu felietonowa forma artykułów, w których język jest prosty, a treść łatwa w odbiorze. Teksty dłuższe przeplatane są krótkimi tworząc różnorodną mozaikę, która w założeniu powinna dawać urozmaicony, a jednocześnie szeroki i maksymalnie pełny obraz całości.

Pracując nad „Szelągami …” próbowałem uchwycić otoczkę wąsko rozumianej numizmatyki. Kolekcjonerstwo koncentrujące się wyłącznie na analizie odmian jest w pewnym sensie kalekie. Przy takim podejściu umyka bowiem coś bardzo cennego – kontekst: kulturowy, polityczny, gospodarczy. Pozwala on w sposób pełniejszy zrozumieć badane zjawisko. (…)

Książka, która trzymacie Państwo w ręku nie jest katalogiem. Służy „do czytania”, a nie do identyfikacji odmian. (…) Zostały tu poruszone kwestie podstaw prawnych, organizacji mennictwa, technologii produkcji, czy też zagadnień teoretycznych, np. pojęcie „monety bilonowej”. Niniejsza praca to także opowieść o ludziach, takich jak Stanisław Cikowski, Herman Rüdiger, Jakub Jacobson, Hanusz Sztypel, Hanusz Trylner oraz o innych wybitnych postaciach mennictwa czasów Zygmunta III.

„Szelągi …” to książka popularnonaukowa. Jej celem jest więc przede wszystkim prezentacja wyników badań i dokonań wybitnych numizmatyków. Niemniej, przy kilku zagadnieniach praca wykracza poza zarysowany w ten sposób cel. Np. ustalenia dotyczące pojedynczego haka menniczego na szelągach bitych w mennicy poznańskiej w latach 1595-1596 można – jak sądzę – zaliczyć do moich drobnych odkryć. Podobnie polemika z mocno ugruntowanymi w polskiej numizmatyce poglądami na temat szelągów malborskich z lat 1613-1614, albo szelągów z datą 16(00) wykracza poza relacjonowanie aktualnego stanu wiedzy.

Niniejsza publikacja to z jednej strony popularyzacja tematu wśród szerokiego kręgu odbiorców, z drugiej zaś, skierowana do naukowców zachęta do szczegółowych badań.

***

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Szelągi pierwszej dekady panowania Zygmunta III
2. Szelągi tłoczone z walca. Wynalazek Hanusza Sztypla
3. Al pezzo i al Marco
4. Pieniądz fiducjarny, czyli kiedy szeląg stał się bilonowy
5. Szelągi z mennicy krakowskiej
6. Szelągi koronne z Malborka
7. Herby i znaki mennicze na szelągach z mennicy olkuskiej
8. Nienotowana odmiana szeląga koronnego Zygmunta III – Olkusz 1591 (solidus-solidvs)
9. Szeląg 16(00) – Poznań czy Wschowa?
10. Herman Rüdiger i środowisko mennicze w Wielkopolsce pod koniec XVI wieku. Pojedynczy hak na szelągach z lat 1595-1596
11. Mennica w Warszawie za czasów Zygmunta III. Szelągi warszawskie
12. Szelągi z mennicy bydgoskiej
13. Szelągi litewskie 1614. Hanusz Trylner
14. Szeląg litewski 1618 bez herbu podskarbiego
15. Błędy stempla
16. Skąd się biorą szelągi bez daty?
17. Herby i znaki mennicze na szelągach z Wilna
18. Dlaczego warto zbierać szelągi. Szeląg ryski 1587 i „efekt ósemki”
19. Szelągi ryskie
20. Herby i znaki mennicze na szelągach lennych pruskich i kurlandzkich
21. Szelągi z Elbląga
22. Dziwne szelągi Zygmunta III – naśladownictwa, szelągi anomalne i fałszerstwa

Spis ilustracji

Wybrana literatura