Dziś przyjrzymy się bliżej dwu szwedzkim szelągom okupacyjnym pochodzącym z roku 1645. W Polsce dobiegało już końca panowanie Władysłwa IV, a jednocześnie kończył się czas wielkości i potęgi Rzeczypospolitej. Tymczasem w Szwecji rządy przejmowała młodziutka, osiemnastoletnia kuzynka naszego króla – Krystyna Waza.

Dwa widoczne poniżej szelągi ryskie Krystyny nie są ani wyjątkowo atrakcyjne, ani rzadkie. Można by nawet powiedzieć, że są bardzo pospolite. Obrazują jednak pewną zasadę, którą warto znać. Otóż w czasie gdy po śmierci Gustawa Adolfa rządy regencyjne w Szwecji sprawował Axel Oxenstierna (1632-1644), małoletnia Krystyna używała tytułu: CHRISTINA DEI GRATIA DESIGNA REGINA SVECIAE (Krystyna z Bożej łaski desygnowana królowa Szwecji). Na szelągach umieszczano oczywiście jedynie skrót: CHRISTINA D G D R S. Słowo „designa” znaczy desygnowana, czyli wyznaczona na królową, ale jeszcze nie sprawująca rzeczywistej władzy królewskiej.

Szeląg miejski Krystyna, Ryga 1645 (okupacja szwedzka)
A: Ukoronowany monogram królewski „C”. Wewnątrz wkomponowany Snopek Wazów. Napis w otoku: CHRISTINA D G D R S.
R: W ozdobnym kartuszu herb mały Rygi. Napis w otoku: SOLIDVS CIVI RIG 45.
Moneta bilonowa; średnica ok. 16 mm; waga 0,63 g; mennica Ryga; Mrow. R. 520

Pod koniec 1644 roku osiemnastoletnia Krystyna przejęła formalnie władzę w Szwecji. W następnym roku (nie od razu) z napisów otokowych na szelągach zniknęła druga litera D(esigna). Od tej pory tytuł Krystyny Wazy widniejący na szelągach to CHRISTINA DEI GRATIA REGINA SVECIAE (Krystyna z Bożej łaski królowa Szwecji). W skrócie: CHRISTINA D G R(E) S.

Szeląg miejski Krystyna, Ryga 1645 (okupacja szwedzka)
A: Ukoronowany monogram królewski „C”. Wewnątrz wkomponowany Snopek Wazów. Napis w otoku: CHRISTINA D G RE S.
R: W ozdobnym kartuszu herb mały Rygi. Napis w otoku: SOLIDVS CIVI RIG 45.
Moneta bilonowa; średnica 16 mm; waga 0,69; mennica Ryga; Mrow. R. 521

Znajomość powyższych faktów może się czasami przydać. Np. przy identyfikacji źle zachowanych szelągów Krystyny, na których nie da się dostrzec daty, możemy nieco zawęzić ramy czasowe emisji. Jeśli na awersie widnieje napis CHRISTINA D G D R S, moneta pochodzi z okresu 1635-1645. Z kolei jeśli w tytulaturze królowej nie ma drugiej litery D(esigna), wiemy, że moneta została wyemitowana w latach 1645-1654.